Nagelverzorging

1. Wat is een nagel?

Nagels worden geproduceerd door levende huidcellen en hebben een complexe structuur. De nagels groeien vanuit de matrix en bestaan voornamelijk uit keratine (verhard eiwit). Een belangrijke functie van nagels is het beschermen van de zenuwuiteinden aan de vingertoppen.  De specifieke opbouw van de nagels wordt verder uitgelegd in het onderdeel nagelopbouw.

2. Nagelopbouw

Binnen de nagelwereld is de anatomie van de nagel een belangrijk onderwerp. Voordat je aan een manicure begint, is het belangrijk om te weten hoe de nagel precies is opgebouwd. Hierdoor kan je schade aan of rondom je nagels vermijden. Schade kan leiden tot verschillende problemen zoals schimmelinfecties, onregelmatigheden in de nagelplaat, een slechte nagelgroei, infecties,… 

De nagel bestaat uit verschillende onderdelen die je moet begrijpen om veilig te kunnen werken zonder de nagels te beschadigen. Hieronder worden de diverse onderdelen van je nagels uitgelegd. 

2.1 Matrix

De matrix, ook wel bekend als de nagelwortel, bevindt zich onder de huid en is verantwoordelijk voor de productie van nagelcellen. Het bevat zenuwen, bloedvaten en lymfevaten, die nieuwe cellen naar voren duwen in de richting van de vingertop. Het is belangrijk om voorzichtig te zijn, want wanneer de matrix beschadigd wordt kan dit leiden tot onregelmatigheden in de nagelplaat die soms onherstelbaar zijn. Wees dus uiterst voorzichtig bij het verwijderen van de nagelriemen om te voorkomen dat je de matrix beschadigt.

2.2 Lunula

De lunula is het witachtige halvemaanvormige gedeelte aan de basis van de nagel. Deze tint ontstaat door de aanwezigheid van levende nagelcellen, die vanuit de matrix naar de nagel overgaan. Naarmate de nagel groeit, sterven de nagelcellen af waardoor de kernen uiteen vallen, daardoor wordt de nagel geleidelijk transparant.

2.3 Proximale nagelplooi

De proximale nagelplooi is een huidplooi die begint bij het zichtbare gedeelte van de nagelplaat en samen met de eponychium de nagelmatrix beschermt. Vaak wordt de proximale nagelplooi verward met de nagelriem, maar deze bevindt zich eigenlijk juist achter de nagelriem. Het grootste verschil tussen de proximale nagelplooi en de nagelriem is dat de proximale nagelplooi bestaat uit levende huidcellen, terwijl de nagelriem uit dode huidcellen bestaat. 

2.4 Eponychium

Het eponychium is een dun laagje huid dat de nagelmatrix bedekt en verantwoordelijk is voor het ontwikkelen van de nagelriem, die zich hecht aan de bovenkant van de nagel. Met een dikte van ongeveer 0.1 – 0.15 mm vormt het eponychium een beschermende barrière tussen de nagelmatrix en schadelijke stoffen, doordat het een afsluiting vormt met de nagelplaat.

2.5 Nagelriem

De nagelriem is een dunne, doorschijnende laag huid die afkomstig is van het eponychium en vastzit aan de nagelplaat. Aangezien de nagelriem dood weefsel is, kan het veilig worden afgeknipt.

2.6 Nagelbed

Het nagelbed is de huid onder de nagelplaat. Het bevat bloedvaten die voedingsstoffen leveren aan de vingertoppen.

2.7 Nagelplaat

Een nagel wordt gevormd door levende huidcellen en is opgebouwd uit verschillende onderdelen. Nagels groeien vanuit de matrix en bestaan voornamelijk uit keratine (verhard eiwit). Een belangrijke functie van nagels is het beschermen van de zenuwuiteinden aan de toppen van de vingers. 

2.8 Laterale nagelplooi

De laterale nagelplooi is de voortzetting van de proximale nagelplooi. De laterale nagelplooi dient als bescherming voor de zijkanten van de nagelplaat.

2.9 Perionychium 

Het perionychium is de huid rondom de nagel. Deze huid is gevoelig voor het ontstaan van nijnagels. Veel mensen hebben de neiging om nijnagels van de huid te trekken of af te bijten, maar dit kan leiden tot pijnlijke infecties.

2.10 Hyponychium

Het hyponychium is de huid die de sluiting vormt tussen de nagelplaat en het nagelbed. Deze huid is zeer vatbaar en gevoelig. Als er een scheur of snede optreedt in het hyponychium kan dit leiden tot het opheffen van de nagelplaat, waardoor het nagelbed gevoelig wordt voor infecties en schimmels.

2.11 De vrije rand

De vrije rand is het deel van de nagelplaat dat niet meer verbonden is met het nagelbed. Je kan de vrije rand herkennen aan zijn witte kleur, omdat er geen nagelbed met bloedtoevoer meer onder zit. Dit is het gedeelte van de natuurlijke nagel dat je kan knippen en vijlen. 

3. Nagel problemen

3.1 Witte vlekjes op de nagels

Witte strepen, vlekken of stippen op de nagels worden leukonychia genoemd en komen vaak voor zonder schadelijke gevolgen. Deze witte vlekken kunnen verschillende oorzaken hebben, zoals schade aan je nagelplaat of aan je matrix, ziekten, erfelijkheid, vergiftiging en medicijnen.

3.1.1 Hoe ziet het eruit?

Leukonychia bestaat uit verschillende varianten, waarvan de meest voorkomende witte stippen of vlekjes (leukonychia punctata) zijn. Soms kunnen het ook strepen (leukonychia striata) zijn, en in sommige gevallen kan je nagel helemaal wit zijn (leukonychia totalis).

3.1.2 Oorzaak 

De vlekjes ontstaan vaak spontaan door verschillende factoren. De mogelijke oorzaken zijn:

• Vergiftiging
• Erfelijke oorzaak
• Innemen van medicijnen
• Medische aandoeningen
• Beschadiging aan de nagelplaat en beschadiging van de matrix

3.1.3 Wat kan je eraan doen?

De behandeling van leukonychia hangt af van de oorzaak, die niet altijd met zekerheid te achterhalen is. In de meeste gevallen is er geen specifieke behandeling nodig, aangezien de witte vlekjes vaak vanzelf verdwijnen. 

3.2 Nagelschimmel

Nagelschimmel, ook wel bekend als kalknagel of onychomycosis, is een chronische infectie die geleidelijk de nagelplaat aantast. Deze schimmelinfectie kan diep in de nagel doordringen, waardoor het zeer moeilijk is om te bestrijden.

3.2.1 Oorzaken van nagelschimmel

Sommige mensen zijn gevoeliger voor schimmels dan anderen. De schimmels komen in het nagelbed terecht via scheurtjes of kleine wondjes. Nagelschimmel kan ook ontstaan door een onbehandelde voetschimmel die zich verspreidt naar je nagels. 

Een nagelschimmel kan je overdragen van persoon naar persoon, bijvoorbeeld: bij direct contact, bij het handenschudden,… 

Mensen met diabetes, ouderen en personen met een verzwakt immuunsysteem lopen een hoger risico op nagelschimmel.

3.2.2 Symptomen van schimmelnagels

Schimmelnagels komen vaker voor dan je denkt. Hoe herken je nu schimmelnagels? Hieronder hebben we enkele symptomen opgesomd zodat je snel schimmelnagels herkent:

• Verkleuring van de nagel: wit, geel of bruinachtig
• De nagels breken sneller af
• Loslating van de nagel
• Je nagel wordt brokkelig
• Dikke nagels
• Kans op een misvormde nagelplaat

3.2.3 Wat kan je zelf doen tegen nagelschimmel?

Het is belangrijk om nagelschimmel te behandelen, omdat het niet vanzelf verdwijnt. In de apotheek zijn diverse zalfjes en sprays verkrijgbaar tegen schimmelnagels. Als er pijn, verandering van de nagel of een verhoogd risico op infecties is, is het aangeraden om een arts te raadplegen. De arts kan de juiste producten of medicatie voorschrijven.

Het genezen van nagelschimmel kan enkele maanden duren voordat de infectie volledig is verdwenen.

4. Nagelbijten

Nagelbijten, ook wel bekend als onychofagie, komt vooral voor bij kinderen en tieners, waarbij velen ermee stoppen naarmate ze ouder worden. Sommige volwassenen behouden echter deze gewoonte en kunnen het onbewust en herhaaldelijk doen, vooral in tijden van stress, boosheid, verveling, angst…

4.1 Gevolgen van nagelbijten

Nagelbijten is een vervelende gewoonte die ervoor zorgt dat je nagels er lelijk uitzien. Het kan ook wel gevolgen met zich meedragen zoals:

• Nagelaandoeningen
• Schimmelinfecties
• Schade aan je tanden

4.2 Hoe kan je stoppen met nagelbijten?

Het afleren van nagelbijten kan moeilijk zijn, maar er zijn verschillende manieren om het te proberen. Hier vindt je enkele tips om nagelbijten af te leren of te stoppen:

• Hou je nagels kort
• Smeer je nagels in met een slechte smaak 
• Draag handschoenen
• Laat een manicure doen 
• Andere gewoontes aanleren (zoals het knijpen in een stressballetje)

5. Nagelgroei

Een gezonde nagel groeit gemiddeld  0,1 mm per dag. De snelheid van de nagelgroei kan afhankelijk zijn van persoon tot persoon en wordt beïnvloed door verschillende factoren. We zullen enkele factoren die de nagelgroei beïnvloeden voor jou opsommen, samen met enkele tips om je nagels sneller en gezonder te laten groeien.

5.1 Factoren die de nagelgroei beïnvloeden

• Seizoen: in de zomer groeien je nagels sneller.
• Leeftijd: hoe jonger je bent, hoe sneller je nagels groeien, hoe ouder je wordt hoe langzamer ze groeien.
• Hormonen: tijdens de zwangerschap groeien de nagels veel sneller, dit komt door de hormoonveranderingen.
• Gezondheid: een gezonde voeding is belangrijk voor een goede nagelgroei. Voedingsstoffen spelen een belangrijke rol bij het bevorderen van gezonde nagels.
• Hand: je nagels groeien sneller op je dominante hand, dit komt doordat je jouw dominante hand het meest gebruikt.

5.2 Hoe kan ik mijn nagels sneller en gezonder doen groeien?

6. Hoe zie ik of mijn nagels gezond of ongezond zijn?

De verschillen herkennen tussen gezonde en ongezonde nagels is belangrijk om de juiste behandeling te kiezen voor de conditie van je nagelplaat.

6.1 Gezonde nagels

Gezonde nagels kan je merken aan onderstaande factoren:

• De nagels zijn roze aan de onderkant en wit aan het uiteinde.
• De nagels hebben een glad oppervlak zonder ribbels of putjes.
• Aan de nagelbasis is er een halvemaanvormig wit gedeelte aanwezig, ook wel bekend als de lunula.

6.2 Ongezonde nagels

Ongezonde nagels kan je merken aan onderstaande factoren:

• De nagels kunnen verkleuring vertonen zoals geelachtig, blauwachtig of groenachtig. 
• Het verschijnen van kleine witte vlekjes op de nagelplaat.
• Roodheid en zwelling van de huid rondom de nagels. 
• Splijtende of afbrokkelende nagels.
• Zachte nagels die gemakkelijk buigen of breken.
• …

7. Hoe verzorg ik mijn nagels?

Een goede verzorging van je nagels is belangrijk om ze gezond en sterk te houden. Hieronder vind je enkele tips om je nagels in goede conditie te behouden:

• Knip je nagels regelmatig.
• Vermijd nagelbijten om beschadiging te voorkomen.
• Hou je vingernagels droog en schoon om infecties te voorkomen.
• Duw je nagelriemen voorzichtig naar achteren.
• Draag handschoenen wanneer je in contact komt met gevaarlijke stoffen.
• Hydrateer je handen en nagels regelmatig om uitdroging te voorkomen.
• Gebruik regelmatig nagelriemolie.
• Gebruik een beschermende base coat en top coat om je nagels te versterken.
• Zorg voor een gezonde voedingsstijl om de algemene gezondheid van je nagels te bevorderen.